اصول نمونه برداری از خاک

نمونه برداری:

 مرحله اول آزمون خاک نمونه برداری از خاک است. این مرحله در عین سادگی، مهمترین مرحله آزمون خاک است. دلیل گفته اخیر این است که اگر، برای مثال، از هر هکتار زمین نمونه ای یک کیلو گرمی خاک گرفته شود، یک کیلوگرم خاک به عنوان نماینده آن یک هکتار انتخاب و به آزمایشگاه بـرای انجام مراحل بعــدی کار منتقل می شود. واضح است در صورتی که نمونه برداری خاک درست انجام نشود، حتی هنگامی که مراحل دیگر آزمون خاک نیز با دقت بالایی انجام شود، نتیجه کار مطلوب نخواهد بود.

نحوه ی نمونه برداری:

زﻣﻦ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺮای ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداری ﺑﻪ ﻗﻄﻌﺎت ﻨﻮاﺧﺖ از ﻟﺤﺎظ ﺑﺎﻓﺖ، رﻧ، ﺷﺐ، ﻣﺰان ﻓﺮﺳﺎﺶ، ﺸﺖ ﺳﺎلﻫﺎی ﻗﺒﻞ، ﺗﻨﺎوب، ﻧﻮع ﻣﺤﺼﻮل و ﻏﺮه ﺗﻘﺴﻢﺑﻨﺪی ﻣﺷﻮد. ﻋﻤﻖﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداری ﺑﺴﺘ ﺑﻪ ﻧﻮع ﻣﺤﺼﻮل، ﻣﺰان رﺷﺪ و ﻋﻤﻖ رﺸﻪ ﻣﺤﺼﻮل دارد. در محصولات زراعی از عمق 30-0 ﺳﺎﻧﺘﻣﺘﺮی و در ﺑﺎﻏﺎت ﻣﻮه از عمق 30-0 و 60-30 سانتی متری  ﻧﻤﻮﻧﻪﺮی ﻣﺮدد .

• در ﻗﻄﻌﻪ ﻣﻮرد ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداری ﻣﺗﻮان ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖﻫﺎی زﺰاگ ﻧﻘﺎﻃ را اﻧﺘﺨﺎب و از آﻧﻬﺎ ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداری ﻧﻤﻮد.

•ﻗﺒﻞ از ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداری ﺑﺎﺪ ﺎﻣﻼً اﻃﻤﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮد ﻪ ﺳﻄﺢ ﺧﺎک آﻏﺸﺘﻪ ﺑﻪ ﻮدﻫﺎی ﺣﻮاﻧ و ﺎ ﺷﻤﺎ و ﺎ ﺑﻘﺎﺎی ﺎﻫ ﻧﺒﺎﺷﺪ.

•5 سانتی متر از خاک رویی کنار زده و بعد نمونه برداری شود.

• ﺣﺘاﻻﻣﺎن ﺑﺎﺪ از ﺑﺮداﺷﺖ ﻧﻤﻮﻧﻪ ازﻗﻄﻌﺎﺗ ﻧﻈﺮ راه آﺑﻬﺎ،ﺗﻮدهﻫﺎی ﻗﺪﻤ و ﻮﺳﺪهﺎه،ﻨﺎره دﻮار وﺎﺮﻦﻫﺎﺧﻮدداریﺷﻮد.

• در موقعی که زﻣﻦ ﺧﻠ ﻣﺮﻃﻮب اﺳﺖ ﺑﺎﺪ از ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداری اﺟﺘﻨﺎب ﺮد. ﺑﻬﺘﺮﻦﻣﻮﻗﻊﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداری وﻗﺘاﺳﺖﻪزﻣﻦﺎوروﺑﺎﺷﺪ.

•ﺑﻪﻃﻮر ﻠﺑﻬﺘﺮﻦﻣﻮﻗﻊﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداری ازﺧﺎک درﻣﻮردﻧﺒﺎﺗﺎت زراﻋ،ﻗﺒﻞاز ﺸﺖ ﻧﺒﺎت اﺳﺖ.

• در نمونه برداری از باغات بایستی از منطقه ای در زیر تاج درخت گرفته شود.

• بعد از کود دادن به زمین نمونه برداری نکنید.

الگوی نمونه برداری از خاک :

1- در زمین هایی که شکل هندسی منظمی دارند، قطرهای آنها را ترسیم نموده از محل تلاقی آنها یک نمونه و از محل راس ها با کمی فاصله به مرکز ، چهار نمونه تهیه می کنیم.

 

 

 

 

 

 

2- در زمین هایی با شکل هندسی نا منظم، حرکت نمونه بردار به صورت زیگزاگی یا مارپیچ می باشد به نحوی که در هر محل تغییر جهت، یک نمونه تهیه می گردد.

زمان و شرایط مناسب نمونه برداری از خاک :

بهترین زمان نمونه برداری از مزارع یک ماه قبل از کشت و یا پس از برداشت محصول و در باغات، بهترین حالت قبل از درختکاری می باشد. چراکه در این حالت کنترل و اصلاح مشکلات بسیار آسان تر بوده و هزینه یا خسارت کمتری برای باغدار به همراه دارد. اما در صورتیکه باغ احداث شده باشد اواخر زمستان تا اوایل بهار و یا اواخر تابستان تا اوایل پاییز مناسب ترین زمان جهت نمونه برداری می باشد. بهترین شرایط نمونه برداری در حالت به اصطلاح گاورو فراهم می شود که عموما این شرایط پس از گذشت 3 روز از آبیاری مزرعه و باغ پدید می­آید. زمین خیلی مرطوب از آنجا که در رفت وآمد نمونه برداراختلال پدید می­آورد و زمین بسیار خشک به این علت که مته نمونه برداری یا بیل به دشواری در زمین وارد می شود و از طرفی خاک داخل مته قبل از بالا آمدن از درون چاله به بیرون می ریزد، جهت نمونه برداری خاک مناسب نیستند.

در نمونه برداری از خاک رنگ خاک، بافت خاک، شیب زمین و نحوه مدیریت مزرعه و باغ را بایستی مورد توجه قرار داد چراکه در مکان هایی که شیب زمین بیشتر است در موقع بارندگی و آبیاری، مواد غذایی و املاح خاک بیشتر در معرض تهدید قرار گرفته و از بین می روند و بالعکس در مناطق گود ، تجمع املاح و مواد غذایی از سراشیبی بیشتر است.